Giữ đường dây an toàn trong địa hình hiểm trở

Sáng sớm, trong tiếng mưa rừng lộp bộp và hơi đất lạnh phả lên từ những vạt rừng, hành trình kiểm tra định kỳ các tuyến đường dây 220kV của anh, em công nhân Tổ QLVH đường dây thành phố Cao Bằng bắt đầu, lặng lẽ nhưng cũng đầy thử thách.

Sau hơn một giờ xuất phát cả ngồi ô tô lẫn đi bộ trên đường đồi núi, chúng tôi tiếp cận vị trí cột 18 đường dây 220kV Cao Bằng - Bắc Kạn. Trời mưa nồm, đất rừng nhão, từng đoạn dốc như được phủ một lớp bùn trơn bóng. Những công nhân truyền tải điện vừa phát quang cây bụi mở lối, vừa dùng cuốc tạo thành những bậc thang nhỏ để giữ thăng bằng khi leo dốc.

Tổ trưởng Tổ QLVH đường dây Thành phố Cao Bằng – Hoàng Thế Mạnh (đi đầu) cùng anh em công nhân trên hành trình kiểm tra định kỳ các tuyến đường dây 220kV. Ảnh: Thành Trung

Tổ trưởng Tổ QLVH đường dây thành phố Cao Bằng – Hoàng Thế Mạnh cho biết, Tổ QLVH đường dây thành phố Cao Bằng đang đảm nhiệm hai tuyến đường dây 220kV với tổng chiều dài là 84,2 km đường dây và 193 vị trí cột. Trong đó, tuyến đường dây 220kV Thủy điện Nho Quế 3 – Cao Bằng, đi chung cột với tuyến đường dây 220kV Bảo Lâm – Cao Bằng - Tổ quản lý từ vị trí 117 đến vị trí 225, tổng 108 vị trí cột, chiều dài 47,1 km.

Tuyến đường dây 220kV Cao Bằng – Bắc Kạn, mạch 1 và 2 – Tổ quản lý từ vị trí 1 đến vị trí 84, tổng 85 vị trí cột, chiều dài là 37,1 km. Các tuyến này đều đi qua vùng đồi núi cao, dân cư thưa thớt, nhiều đoạn dốc đứng kéo dài liên tục. Từ điểm thả quân vào đến cột, trung bình phải đi bộ 1,5 tiếng đến 2 tiếng, mùa khô còn đỡ, mùa mưa thì mỗi bước chân đều phải dò dẫm.

Đi trên tuyến chúng tôi dễ dàng cảm nhận được sự khắc nghiệt của địa hình. Mỗi vị trí cột nằm ở một độ cao khác nhau, trên nhiều đoạn đường nếu không để ý chỉ cần một cú trượt nhẹ cũng có thể nguy hiểm. Song, hầu như không ai than vãn. Công việc của họ được thực hiện đều đặn, lặp lại suốt nhiều năm, với sự kiên trì khó hình dung nếu chỉ nhìn từ bên ngoài.

Anh em công nhân Tổ QLVH đường dây thành phố Cao Bằng tiếp cận vị trí cột 18 đường dây 220kV Cao Bằng - Bắc Kạn. Ảnh: Thành Trung

Tổ trưởng Hoàng Thế Mạnh cũng cho biết, ngoài công tác kỹ thuật, tổ còn làm nhiệm vụ dân vận do tuyến đường dây mà tổ quản lý đi qua địa bàn đồng bào dân tộc thiểu số, bà con sống rải rác, trình độ dân trí không đồng đều. Vì vậy, mỗi khi tiếp xúc, anh em đều tranh thủ tuyên truyền Nghị định 62/2025/NĐ-CP của Chính phủ về bảo vệ công trình điện lực và an toàn điện lực cho người dân tại các xã có đường dây đi qua. Công tác này giúp ngăn ngừa kịp thời các hành vi vi phạm, bảo đảm an toàn cho đường dây và thiết bị.

Theo anh Hoàng Thế Mạnh, mùa mưa bão là thời điểm thử thách nhất. Đất đá dễ sạt lở, những vị trí trên cao dễ bị xói lở mạnh, có khi che lấp cả lối đi, trong năm 2025, tại khu vực tỉnh Cao Bằng bị chịu ảnh hưởng của 3 cơn bão số 10, 11 và 12. Riêng trên tuyến 220kV Cao Bằng – Bắc Kạn, tổ ghi nhận 3 vị trí sạt lở gần chân móng cột, tiềm ẩn nhiều rủi ro vận hành. Tổ đã khẩn trương tiếp cận, mang vật tư che phủ tạm thời để chống trượt tiếp, chờ xử lý triệt để từ đơn vị thiết kế.

Khi công nghệ UAV tiếp sức cho những đôi chân leo dốc

Trong vài năm trở lại đây, việc ứng dụng UAV (thiết bị bay không người lái) đã thay đổi đáng kể cách tổ thực hiện kiểm tra tuyến đường dây. Tổ phó Nguyễn Nhật Duy, người gắn bó nhiều năm với tuyến, cho biết song song với các biện pháp truyền thống, Tổ QLVH đường dây thành phố Cao Bằng đã triển khai hiệu quả ứng dụng UAV (thiết bị bay không người lái) vào công tác quản lý vận hành. Toàn bộ các đường dây được thiết lập đường bay tự động, giúp kiểm tra nhanh, chính xác và an toàn hơn dù mới chỉ được trang bị 2 thiết bị. Thiết bị UAV được sử dụng để: kiểm tra định kỳ đường dây; soi phát nhiệt; kiểm tra phụ kiện phần điện; kiểm tra hành lang tuyến; độ võng và khoảng cách an toàn dây dẫn.

Tổ phó Nguyễn Nhật Duy chia sẻ: “Ngày trước, kiểm tra một đoạn tuyến phải huy động 16 đến 18 người, đi cả nửa tháng. Giờ khi ứng dụng UAV chỉ cần 7 người, mà tiến độ vẫn bảo đảm. Sau mưa bão, khi đường lầy lội, UAV càng phát huy tác dụng.”

Tổ phó Nguyễn Nhật Duy (bên phải) kiểm tra thiết bị UAV trước khi vận hành kiểm tra tuyến đường dây. Ảnh: Thành Trung

Đứng ngay trên sườn dốc, Tổ phó Duy vừa theo dõi màn hình điều khiển vừa giải thích: “Drone bay lên là thấy toàn cảnh hành lang có cây đổ không, dây có võng bất thường không, phụ kiện trên đỉnh cột có hỏng hóc gì không. Chụp ảnh, quay lại rồi gửi về đội phân tích. Tốc độ làm việc nhanh gấp ba lần trước kia.”

Cũng theo Tổ phó Nguyễn Nhật Duy, mặc dù tổ đã lập sẵn các bản đồ bay tự động, giúp UAV quét dọc tuyến một cách chính xác. Tuy nhiên, không phải khu vực nào UAV cũng tiếp cận được. Có chỗ núi cao chắn sóng, mất tín hiệu khi đó là phải leo lên tận cột để xem trực tiếp, công nghệ hỗ trợ nhưng không thể thay thế hoàn toàn sức người được. Anh em trong tổ mong muốn thời gian tới tổ sẽ được trang bị thêm thiết bị UAV chuyên dụng cho địa hình miền núi, vừa để nâng cao hiệu quả công việc, vừa đảm bảo an toàn trong những đợt mưa bão.

Bám tuyến nhiều hơn bám nhà

Tổ QLVH đường dây Thành phố Cao Bằng hiện có 11 công nhân, trong đó có 9 người trực thường xuyên. Phần lớn đều làm việc xa nhà với khoảng cách từ 50 đến hơn 100 km, chỉ cuối tuần mới có thể về. Nhưng nếu đúng vào lịch cắt điện phục vụ thi công, do đó ngày nghỉ cũng bị rút ngắn hoặc hủy bỏ.

Tổ trưởng Hoàng Thế Mạnh tâm sự: Anh em toàn người xa nhà, nhưng đã chọn nghề thì phải yêu nghề. Vất vả nhiều, nhưng mỗi lần đường dây vận hành an toàn, liên tục là thấy xứng đáng. Ở đây, những phòng ở tập thể đơn sơ, những bữa cơm vội sau chuyến đi rừng, những bộ quần áo phơi chưa kịp khô đã lại phải mặc vào tuyến… là hình ảnh quen thuộc của những người làm truyền tải điện nơi núi rừng.

Một đoạn của tuyến đường dây 220kV Cao Bằng - Bắc Kạn. Ảnh: Thành Trung

“Họ bám tuyến nhiều hơn bám nhà, bước chân quen dốc hơn quen đường bằng. Nhưng họ vẫn ở đây, sống và làm việc giữa đại ngàn với một tinh thần đặc trưng của người truyền tải điện: bền bỉ – kiên trì – thầm lặng nhưng đầy tự hào” Tổ trưởng Hoàng Thế Mạnh chia sẻ.

Trên đỉnh núi Cao Bằng sáng sớm, nhìn những cột điện 220kV sừng sững giữa sương mờ, mới thấy hết giá trị của những đóng góp âm thầm đó. Bởi để có một tuyến đường dây vận hành an toàn suốt bốn mùa mưa nắng, có biết bao bước chân đã lội qua rừng rậm, bao đôi vai gùi vật tư vượt dốc, bao đêm trắng xử lý sự cố. Trong tiếng gió thổi qua những thân cột thép, vẻ đẹp của nghề truyền tải hiện lên rõ ràng nhất: bền bỉ, lặng lẽ và không thể thiếu như chính dòng điện mà họ đang ngày ngày gìn giữ giữa đại ngàn Cao Bằng.

Thành Trung