Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực cho biết, xây dựng và phát triển thị trường điện cạnh tranh là một trong những chiến lược dài hạn của ngành Điện Việt Nam, đã được quy định tại Luật Điện lực. Theo Lộ trình quy định tại Quyết định số 63/2013/QĐ-TTg ngày 08/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, thị trường điện tại Việt Nam sẽ phát triển từ cấp độ phát điện cạnh tranh sang cấp độ bán buôn điện cạnh tranh và cuối cùng là bán lẻ điện cạnh tranh.

Mở rộng đối tượng mua bán buôn

Thị trường phát điện cạnh tranh vận hành chính thức từ ngày 01/7/2012. Qua gần 3 năm vận hành, thị trường phát điện cạnh tranh đã tạo được cơ chế cạnh tranh trong khâu phát điện, tăng tính minh bạch trong huy động các nguồn điện, tạo động lực cho các đơn vị phát điện vận hành hiệu quả, từ đó tạo tín hiệu cho thu hút đầu tư nguồn điện, giảm dần đầu tư của Nhà nước và tăng đầu tư từ các thành phần kinh tế khác và đầu tư từ nước ngoài. Các kết quả đạt được của thị trường phát điện cạnh tranh cũng như các kiến thức, bài học bổ ích để từng bước hoàn thiện sẽ tạo tiền đề cho việc phát triển lên Thị trường bán buôn cạnh tranh.

Thực hiện lộ trình đã được phê duyệt dự kiến sẽ hình thành thị trường bán buôn điện cạnh tranh dự kiến từ năm 2016, Bộ công Thương đã ban hành Quyết định 6463/QĐ-BCT ngày 22/7/2014 phê duyệt thiết kế tổng thể thị trường bán buôn điện cạnh tranh Việt Nam.

Từ tháng 9/2014, Cục Điều tiết điện lực đã phối hợp với Liên danh tư vấn Intelligent Energy Systems và SW Advisory (Úc) nghiên cứu xây dựng Thiết kế chi tiết Thị trường bán buôn điện cạnh tranh trong khuôn khổ dự án Hỗ trợ kỹ thuật do Cơ quan phát triển Pháp (AfD) tài trợ. Đến nay, thiết kế chi tiết thị trường bán buôn điện cạnh tranh đã hoàn thiện dự thảo lần 2.

Nếu như ở thị trường phát điện cạnh tranh chỉ có 1 đơn vị mua buôn duy nhất là EVN thì để bảo đảm tính cạnh tranh cao hơn, tại thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ mở rộng hơn các đối tượng này. Thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ tạo bước phát triển mở rộng cho các đối tượng tham gia thị trường điện so với thị trường phát điện cạnh tranh hiện tại.

Nếu trong thị trường phát điện cạnh tranh mới có khoảng trên 50% số lượng các nhà máy điện tham gia thị trường thì sang thị trường bán buôn dự kiến sẽ bao gồm hầu hết các đơn vị phát điện sẽ tham gia chào giá trên thị trường. Đặc biệt, tất cả 5 tổng công ty điện lực và các khách hàng lớn đủ điều kiện sẽ có cơ hội tham gia thị trường điện bán buôn, được tự do lựa chọn đối tác ký hợp đồng hoặc mua bán điện trên thị trường điện giao ngay.

Về lâu dài, khi thị trường điện được phát triển lên các cấp độ cao hơn, số lượng các khách hàng tiêu thụ điện có cơ hội được lựa chọn nhà cung cấp điện sẽ tăng dần lên theo thời gian, tài chính các khâu trong ngành điện được cải thiện, giá điện hình thành hợp lý dựa trên quy luật cung cầu khách quan, chất lượng cung cấp điện được tăng lên, việc sử dụng điện sẽ hiệu quả hơn và các khách hàng sử dụng điện sẽ được hưởng các lợi ích khác từ thị trường điện cạnh tranh.

Giảm thiểu rủi ro

Tuy nhiên, theo ý kiến của một số chuyên gia thì những thách thức cần phải phối hợp, tập trung xem xét như cơ chế hợp đồng song phương giữa các tổng công ty điện lực và các đơn vị phát điện nhằm giảm thiểu rủi ro về biến động giá trên thị trường giao ngay, cơ chế chào giá cho các nhà máy thủy điện đa mục tiêu và BOT, cơ chế dịch vụ phụ trợ trong thị trường cạnh tranh bán buôn...

Đặc biệt, bên cạnh việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật thiết yếu để vận hành được thị trường bán buôn điện cạnh tranh, nguồn nhân lực để vận hành thị trường này cũng là yếu tố hết sức quan trọng đảm bảo cho sự thành công của thị trường điện cũng như thành công của các đơn vị phát điện khi tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Dự kiến, thị trường điện bán buôn điện cạnh tranh sẽ được vận hành theo đúng tiến độ và đạt được các mục tiêu đề ra là xây dựng một thị trường điện cạnh tranh phù hợp với các điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam, cho phép các khách hàng mua điện mà trước hết là các khách hàng lớn được trực tiếp mua điện trên thị trường điện.

Nguồn:Diễn đàn doanh nghiệp