Hợp bộ đa năng OLTC CM & TA: Từ 3 ngày, còn 4 giờ

Trước đây, khi tiến hành thí nghiệm trên máy biến áp (MBA) dòng điện cao thế phải cắt điện 3 ngày. Tuy nhiên, với thiết bị đa năng do nhóm kĩ sư Công ty Thí nghiệm điện miền Trung nghiên cứu, thiết kế và chế tạo, thời gian cắt điện rút xuống còn 4 giờ. Sản phẩm này đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 12.

Từ những bất cập…

Trong hệ thống điện, MBA là một thiết bị rất quan trọng có chức năng truyền tải công suất từ cấp điện áp này sang cấp điện áp khác với cùng tần số. Với các MBA công suất lớn, để điều chỉnh điện áp trong hệ thống điện và đáp ứng yêu cầu về độ tin cậy điện một cách liên tục, người ta phải lắp bộ điều áp dưới tải (On Load Tap Changer – OLTC).

“Do thường xuyên phải trải qua các trạng thái làm việc động và tĩnh trong khi đang mang tải, nên bộ điều áp dưới tải là bộ phận có xác suất hư hỏng cao nhất”, anh Nguyễn Văn Hải –Phó quản đốc Phân xưởng cao thế, Công ty TNHH MTV Thí nghiệm điện miền Trung, Trưởng nhóm sáng chế cho biết. Thực tế, các sự cố trong OLTC thường là nguyên nhân chính dẫn đến cháy, nổ ở các MBA, gây nguy hiểm cho người và các thiết bị, làm gián đoạn cấp điện và ảnh hưởng đến độ ổn định của hệ thống điện.

Với tính chất quan trọng này, các bộ OLTC ở các MBA lực phải thường xuyên được kiểm tra và thí nghiệm chuyên sâu, đảm bảo chất lượng trước khi đưa vào vận hành cũng như trong bảo trì, đại tu và sửa chữa.

Trước đây, việc kiểm tra, thí nghiệm đánh giá thực trạng bộ OLTC gặp rất nhiều khó khăn, như “bí” nguồn điện cung cấp cho động cơ điều áp, do các TBA thường không có nguồn điện tự dùng (nguồn 3 pha), nên phải điều áp bằng tay hoặc phải thuê nguồn 3 pha. Nhưng khó khăn nhất là chụp ảnh sóng bộ điều áp. Với MBA có điện cảm cuộn dây từ mức 110 kV trở lên sẽ ảnh hưởng lớn đến hình dáng đồ thị sóng...

…đến đi tìm giải pháp

“Xuất phát từ những khó khăn đó, chúng tôi muốn tìm ra một giải pháp vừa giải quyết được việc cung cấp nguồn, điều chỉnh nấc từ xa mà còn có thể kết hợp với tất cả các thiết bị chụp sóng hiện có. Từ những ý tưởng đó, hợp bộ OLTC CM &TA ra đời”, anh Hải cho biết.

Thực tế, MBA là thiết bị có thiết kế, cấu tạo rất đặc thù, phức tạp, do vậy, việc thí nghiệm, kiểm tra, đánh giá hoạt động của các bộ phận trong MBA không hề đơn giản. Nhóm tác giả đã phải nghiên cứu đặc điểm, kết cấu kỹ thuật và nguyên lý làm việc của tất cả các bộ OLTC của các MBA trên toàn lưới điện miền Trung và Tây Nguyên do các nhà sản xuất lớn trên thế giới chế tạo như, hãng MR (Đức), ABB (Thụy Điển), PC (Nga), Huaming (Trung Quốc)...

Sau đó, nhóm kỹ sư tiến hành xác định yêu cầu kỹ thuật, tính toán, thiết kế chi tiết phần điện, phần cơ, kết cấu tổng thể của hợp bộ. Rất nhiều phương án được nhóm nghiên cứu đề xuất, lựa chọn. Lúc lắp ráp, lại lo đi “kiếm” vật liệu, linh kiện để lắp ráp cho đồng bộ. Cái khó của việc chế tạo hợp bộ này là sản phẩm làm ra phải tương thích với công tác thí nghiệm cho tất cả các loại MBA từ  cấp 110 kV đến 500 kV. Đồng thời, hợp bộ này phải kết nối được với tất cả các thiết bị phân tích dạng sóng hiện có (Egil, TDR9000, TM1600, SA100...) tại đơn vị.

…và 800 triệu đồng làm lợi mỗi năm

Từ đầu năm 2011, nhóm tác giả bắt tay vào chế tạo. Sau khoảng hơn 2 năm miệt mài nghiên cứu, thiết kế, hợp bộ đa năng OLTC CM & TA được hoàn thiện với kết cấu gọn nhẹ như valy nhỏ xách tay, đáp ứng được các yêu cầu kĩ thuật đặt ra. Đã có 3 bộ sản phẩm được hoàn thiện, đưa vào sử dụng trong thí nghiệm chẩn đoán MBA của Công ty TNHH MTV Thí nghiệm điện miền Trung từ tháng 12/2012.

“Giải pháp này hiện đang triển khai áp dụng tại Tổng công ty Điện lực miền Trung, góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh tại đơn vị”. Đó là khẳng định của ông Võ Đức Hiền, Phó giám đốc Công ty TNHH MTV Thí nghiệm điện miền Trung.

Được biết, sản phẩm này đã tham gia vào việc đánh giá hoạt động của các bộ OLTC trong các MBA 110 kV thuộc phạm vị quản lý của Công ty, qua đó phát hiện khoảng 40% MBA lắp bộ OLTC có các tiếp điểm bộ OLTC kém chất lượng. Đây là cơ sở để kiến nghị các nhà sản xuất tiến hành đại tu, phục hồi chức năng cho các bộ OLTC này.

Qua tính toán sơ bộ, sản phẩm đa chức năng hợp bộ OLTC CM & TA khi đưa vào hoạt động đã tiết kiệm nhân lực và chi phí bảo dưỡng thiết bị, mỗi năm làm lợi khoảng gần 800 triệu đồng.

Theo nhóm tác giả, việc thiết kế các kết cấu cơ và điện của hợp bộ rất chi tiết, cụ thể, vật tư và linh kiện lắp ráp đều có thể mua trong nước, rất thuận tiện cho việc chế tạo lắp ráp với số lượng lớn. Sản phẩm này có thể hoạt động hiệu quả trong công tác thí nghiệm tất cả MBA dòng cao áp có trên lưới điện 110 kV - 500kV ở nước ta.
 

• 11/06/2015 01:13
• Theo Tạp chí Điện lực chuyên đề Quản lý và Hội nhập
• 8506