Tham gia tọa đàm có: Tiến sĩ Vũ Thanh Bình – Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo); Thạc sĩ Bùi Trung Thông – Ban Hợp tác quốc tế, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam; Tiến sĩ Nguyễn Đăng Toản – Trưởng khoa Năng lượng mới, Trường Đại học Điện lực; Phó Trưởng ban Tổ chức và Nhân sự, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) - Phan Thị Hồng Hạnh.

Các khách mời tham gia tọa đàm

Tiến sĩ Vũ Thanh Bình – Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố then chốt bảo đảm cho sự thành công của chương trình điện hạt nhân quốc gia. Theo Quyết định số 1012/QĐ-TTg ngày 26/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, tổng nhu cầu nhân lực khoảng 4.000 người, bao gồm 600 kỹ sư được đào tạo ở nước ngoài, 1.200 kỹ sư và hơn 1.800 lao động trình độ cao đẳng được đào tạo trong nước.

Từ năm 2025, 8 cơ sở đào tạo trong nước đã bắt đầu tuyển sinh cho các ngành năng lượng nguyên tử, điện hạt nhân và ứng dụng bức xạ, với gần 320 sinh viên khóa đầu tiên. Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ Khoa học và Công nghệ, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam để xây dựng các chương trình liên kết đào tạo quốc tế, tạo cơ hội cho sinh viên Việt Nam tiếp cận công nghệ, phương pháp giảng dạy tiên tiến từ các quốc gia có nền công nghiệp điện hạt nhân phát triển.

Từ năm 2026, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ triển khai chương trình cử sinh viên sang Liên bang Nga học tập chuyên ngành điện hạt nhân, với quy mô mỗi năm 50 - 60 người. Song song, Bộ cũng đề xuất ban hành Nghị định về chính sách ưu đãi đặc biệt dành cho giảng viên và sinh viên ngành điện hạt nhân, bao gồm miễn học phí, tăng mức học bổng, hỗ trợ sinh hoạt phí và cơ hội thực tập tại nước ngoài. Dự kiến chính sách này sẽ được trình Chính phủ ban hành trong tháng 12/2025 và áp dụng từ năm học 2026 - 2027.

Cùng với đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang hoàn thiện chuẩn chương trình đào tạo quốc tế cho lĩnh vực điện hạt nhân, dự kiến ban hành trong quý IV/2025. Bộ cũng phối hợp với EVN và các cơ quan liên quan xây dựng mạng lưới cơ sở đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng, nhằm tạo chuỗi liên kết từ đào tạo cơ bản đến đào tạo chuyên sâu, đảm bảo đội ngũ kỹ sư, chuyên gia hạt nhân Việt Nam đạt chuẩn quốc tế, sẵn sàng cho giai đoạn triển khai các dự án nhà máy điện hạt nhân trong tương lai.

Thạc sĩ Bùi Trung Thông – Ban Hợp tác quốc tế, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam:

Trong hơn một thập kỷ qua, Viện luôn giữ vai trò nòng cốt trong nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ điện hạt nhân tại Việt Nam. Hiện Viện đang triển khai nhiều chương trình hợp tác quốc tế với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Tập đoàn Rosatom (Liên bang Nga) và một số tổ chức hạt nhân của Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp... nhằm nâng cao năng lực đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ hạt nhân tiên tiến. Trong đó, nổi bật là dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu hạt nhân mới tại Việt Nam, với lò phản ứng nghiên cứu công suất 10MW, do Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam hợp tác cùng Rosatom thực hiện. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để đào tạo nhân lực kỹ thuật, nghiên cứu an toàn và thử nghiệm công nghệ cho các dự án điện hạt nhân trong tương lai.

Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cũng đang tập trung nghiên cứu công nghệ lò phản ứng module nhỏ (SMR), xu hướng mới của ngành năng lượng hạt nhân toàn cầu. SMR có ưu điểm về tính linh hoạt, độ an toàn cao, vốn đầu tư thấp và có thể triển khai tại các khu vực hạ tầng hạn chế, rất phù hợp với điều kiện Việt Nam. Viện cũng đang phối hợp với các đối tác Nhật Bản và Hoa Kỳ để trao đổi, chuyển giao công nghệ, đồng thời đề xuất thí điểm nghiên cứu tại Việt Nam trong giai đoạn 2026 - 2030.

Song song với hoạt động hợp tác quốc tế, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam tiếp tục khai thác hiệu quả lò phản ứng nghiên cứu Đà Lạt, cơ sở duy nhất trong nước phục vụ đào tạo, thực hành và nghiên cứu hạt nhân. Mỗi năm, nhiều sinh viên, học viên cao học và kỹ sư của các trường đại học được thực hành tại đây, giúp họ nắm bắt quy trình vận hành, kiểm soát an toàn và ứng dụng bức xạ trong công nghiệp, y học và nông nghiệp.

Tiến sĩ Nguyễn Đăng Toản – Trưởng khoa Năng lượng mới, Trường Đại học Điện lực:

Nhà trường đã có 7 khóa đào tạo kỹ sư điện hạt nhân, nhiều sinh viên tốt nghiệp hiện là giảng viên, nghiên cứu sinh hoặc cán bộ tại các viện nghiên cứu năng lượng. Đại học Điện lực đang duy trì hai chuyên ngành trọng điểm: ứng dụng bức xạ và điện hạt nhân, đồng thời hợp tác với Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Viện Chiếu xạ Hà Nội và Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt để tổ chức thực hành, thực tập cho sinh viên.

Đặc biệt, nhà trường đã ký kết hợp tác đào tạo với Trường Đại học Năng lượng quốc tế Hàn Quốc (KING) đơn vị đào tạo nhân lực vận hành các nhà máy điện hạt nhân của Hàn Quốc, đây là mô hình hợp tác hiệu quả, giúp sinh viên Việt Nam có cơ hội tiếp cận công nghệ, phương pháp đào tạo và văn hóa an toàn hạt nhân của một quốc gia có nền công nghiệp điện hạt nhân phát triển hàng đầu châu Á.

Bà Phan Thị Hồng Hạnh – Phó Trưởng ban Tổ chức và Nhân sự (EVN):

Trong giai đoạn trước, EVN đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo cử hơn 400 sinh viên đi học chuyên ngành điện hạt nhân, trong đó 248 sinh viên được đào tạo tại Nga.

Đội ngũ kỹ sư từng được đào tạo ở Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc đều bày tỏ mong muốn tiếp tục đóng góp chuyên môn khi Việt Nam khởi động lại chương trình điện hạt nhân. EVN đang xây dựng kế hoạch dài hạn về phát triển nhân lực hạt nhân, trong đó giai đoạn đầu tập trung đào tạo cơ bản trong nước, giai đoạn tiếp theo tổ chức bồi dưỡng chuyên sâu ở nước ngoài, nhằm hình thành lực lượng nòng cốt sẵn sàng cho công tác vận hành nhà máy điện hạt nhân trong tương lai.

EVN xác định việc chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực điện hạt nhân không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn là đầu tư chiến lược cho tương lai. Tập đoàn sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, viện nghiên cứu và trường đại học để đào tạo, phát triển đội ngũ cán bộ, kỹ sư tinh hoa những người có đủ năng lực và bản lĩnh đảm nhiệm vai trò nòng cốt khi Việt Nam bước vào kỷ nguyên điện hạt nhân.

Thành Trung (lược ghi)